مقدمه
گل ها و گیاهان باغچه ای(فضای آزاد) را می توان به دو گروه کلی گیاهان الف)علفی ب) چوبی تقسیم کرد.
الف) گیاهان علفی خود به سه دسته تقسیم می شوند: ۱- گل های یکساله ۲- گلهای دو و چند ساله ۳- گلهای سوخ دار.
ب) گیاهان چوبی نیز به سه دسته تقسیم شده اند: ۱- درختان ۲- درختچه های زینتی ۳- پیچ ها (رونده ها)
۱. گلهای یکساله: در گلگاری گلهای یکساله به دو گروه گل گفته می شود.
گروه اول: گروهی هستند که بعد از کاشت بذر در یک فصل رشد گل می دهند و به بذر می نشینند. نمونه این گیاهان لادن و جعفری می باشد.
گروه دوم: گلهایی هستند دو یا چند ساله ولی ارزش نگهداری برای چند سال را ندارند. نمونه این گلها میمون و میناچمنی است. اگر این گلها بیش از یک سال در زمین بمانند استحکام اولیه را ندارند و روی زمین می افتند و کیفیت گلدهی آنها کاهش می یابد.
در گلهای یکساله گوناگونی زیادی دیده می شود. در برخی از آنها مانند مروارید گل بسیار کوچک است و در بعضی از آنها مانند آفتاب گردان گل بسیار بزرگ است.
همینطور برخی را می توان در خزانه کاشت و بعد نشاءکاری کرد (مانند بنفشه) ولی بعضی دیگر را باید از ابتدا در محلی که باید گل بدهد کاشت (مانند لاله باغی).
برخی از گلهای یکساله مثل بنفشه- مینا چمنی- شب بو- همیشه بهار به سرما مقاوم هستند. بنابراین در بیشتر نقاط می توان آنها را در پاییز کاشت. در حالیکه عده ای از گلهای فصلی مثل اطلسی- میمون- آهار- گل جاوید در برار سرما نیمه حساس یا حساس می باشند و بایستی در بهار پس از گذشت یخبندان کاشته شوند.
تکثیر اکثر گلهای یکساله با بذر صورت می گیرد به جز چند استثنا مثل شمعدانی که با قلمه نیز تکثیر می شوند.
۲. گلهای دو ساله و چند ساله: این گلها می توانند برای دو سال یا بیشتر در زمین باقی بمانند ولی اغلب قسمت های هوایشان در زمستان ها از بین می رود و سال بعد از ریشه ها که در خاک زنده باقی می مانند شاخساره هایی جدید آغاز به رشد می کنند. در نقاط سرد لازم است که در زمستان روی ریشه برخی از این گیاهان را با خاکپوش (برگ خشک) پوشاند که از سرمازدگی محفوظ بمانند. در میان این گروه از گیاهان نیز گل های بیشماری از نظر رنگ و شکل و هنگام گل دادن وجود دارند که می توانند از اوایل بهار تا اواخر پاییز گل دهند. داوودی و میخک نمونه ای از این گل ها می باشند که جز گلهای شاخه بریده نیز کاربرد دارند.
گیاهان دوساله و چندساله نیازی به کاشت هرساله ندارند و از این رو در فضای سبز اهمیت ویژه ای پیدا نموده اند. زیرا هزینه تهیه زمین و کشت دوباره برمی گردد. تنها به یکسری مراقبتها مثل هرس و رفع علف های هرز نیاز دارند. اما در کل این گیاهان مقرون به صرفه هستند.
این گلهای دوساله و چندساله با بذر- پاگیاه- قلمه- تقسیم بوته اضافه می شوند. به خصوص قلمه ساقه و تقسیم بوته خیلی معمول است.
***
معرفی گلهای فصلی
نام فارسی: ابری
نام علمی: Agreatum
خانواده: آستراسه
زیستگاه: مکزیک
پایداری: گیاهی یکساله و حساس به سرما
جنبه زیبایی: گیاه پر رشدی است و در بستر کاشت اگر همراه با گلهای دیگر مثلا” گل ناز و غیره کت شود بر آنها غالب می گردد . رنگ گلها از آبی تا بنفش می باشد.
زمان گلدهی: ازتیرماه تا آذرماه
نیاز نوری: آفتاب پسند
نیاز آبی: آبیاری خوب (هر روز هفته)
نیاز خاکی: خاک غنی حاصلخیز (ترکیب خاک باغچه و خاکبرگ و مقداری کود دامی)
تکثیر: ازدیاد آن از طریق کاشت بذر در اسفند یا فروردین ماه در خزانه و انتقال نشاء ها در اردیبهشت ماه به زمین اصلی صورت می گیرد . همچنین می توان بذرها را در اردیبهشت ماه در زمین اصلی کشت نمود و یا آن را از طریق قلمه تکثیر کرد.
کاربرد: کاشت در هوای آزاد
***
نام فارسی: اطلسی
نام علمی: Petunia juss
خانواده: سولاناسه
زیستگاه: آمریکای جنوبی
پایداری: گیاهی یکساله و حساس به سرما
جنبه زیبایی: دارای گلهای کم پر و پرپر قیف مانند است. رنگ گل بیشتر سفید و قرمز یا بنفش است که به صورت ساده یا همراه با لکه های متنوع و ستاره مانند دیده می شود. همچنین گلها دارای عطر ملایمی هستند که به ویژه در شب به مشام می رسد.
زمان گلدهی: روزبلند(ازفروردین ماه تا شهریورماه)
نیاز نوری: آفتاب پسند
نیاز آبی: آبیاری متوسط (۳ روز در هفته). جهت تسریع در گلدهی می توان در مرحله شش برگی گیاه ( مرحله نونهالی) آبیاری را کاهش داد.
نیاز خاکی: اطلسی به هر نوع خاکی جهت کاشت مقاوم است.جهت کاشت اطلسی در گلدان بهتر از پیت ماس استفاده کنید چون رطوبت را حفظ می کند.
دما: دمای مناسب برای گلدهی گیاه ۲۶-۲۱ درجه سانتیگراد می باشد.
تکثیر: ارقام پرپر اطلسی به علت تبدیل شدن اندام های جنسی یشان به گلبرگ بذر نمی دهندو افزایش آنها به وسیله قلمه و کشت بافت صورت می گیرد. ولی در اقام کم پر می توان با کاشت بذر عمل تکثیر را انجام داد. کاشت بذر در بهمن ماه در خزانه یا گلخانه صورت می گیرد و بذرها در دمای ۲۶-۲۴ درجه طی۱۲- ۱۰ روز جوانه می زنند. کاشت بذر در هوای آزاد در فصل بهار ممکن است.
کاربرد: کاشت در هوای آزاد (کاشت متراکم آن در گلدان و جعبه کاشت و سبد آویز متداول است)
***
نام فارسی: آفتاب گردان
نام علمی: Heliantum
خانواده: کمپوزیته
زیستگاه: آمریکا
پایداری: گیاهی یکساله و حساس به سرما
جنبه زیبایی: آفتاب گردان دارای گل آذین بزرگ شبیه خورشید است که به همین علت اغلب در دنیا با نام گل آفتاب “Sunflower” خوانده می شود.آفتابگردان دارای ساقه محکم و کرک دار، برگ های خشن و درشت و سر گل دایره ای شکل است و اغلب تا ارتفاع بین ۱٫۵تا۳٫۵متررشدمی کند.
زمان گلدهی: ازخرداد ماه تا شهریور ماه
نیاز نوری: آفتاب پسند
نیاز آبی: آبیاری متوسط (۳ روز در هفته)
نیاز خاکی: خاک غنی حاصلخیز (ترکیب خاک باغچه و خاکبرگ و مقداری کود دامی)
تکثیر: کشت آفتابگردان بسیار آسان است و در فصل بهار کشت می شود. برای کاشت بذر ها را از یک روز قبل خیس کنید سپس آنها را در عمق کمی کاشته ( بذر را به اندازه ی طول خودش در خاک بکارید)
کاربرد: کاشت در هوای آزاد- شاخه بریده
***
نام فارسی: استکانی
نام علمی: Campanula spp
خانواده: کامپانولاسه
زیستگاه: نواحی نیمکره شمالی
پایداری: گیاهی چندساله و مقاوم به سرما
جنبه زیبایی: گلها شبیه به زنگوله هستند. جام گل چند قسمتی می تواند به رنگهای آبی- بنفش- ارغوانی- صورتی یا سفید باشد.
زمان گلدهی: در روزهای بلندتر از ۱۴ ساعت
نیاز نوری: آفتاب پسند. در اواخر تولید برای بهبود رنگ گلها بهتر است که نور را کاهش دهیم زیرا نور زیاد موجب رنگ پریدگی گلها می شود.
نیاز آبی: آبیاری متوسط (۳ روز در هفته)
نیاز خاکی: خاک غنی حاصلخیز (ترکیب خاک باغچه و خاکبرگ و مقداری کود دامی)
تکثیر: افزایش این گیاه از طریق کاشت بذر و قلمه و تقسیم بوته است. بذرها را می توان در اوایل بهار در گلخانه کاشت و سپس نشاءها را به محیط بیرون منتقل کرد. همچنین می توان بذرها را در تابستان در محیط بیرون کاشت و بعد از زمستان گذرانی گلدهی را در بهار خواهند داشت.
کاربرد: کاشت در هوای آزاد
***
نام فارسی: آلاله
نام علمی: Ranunculus asiaticus
خانواده: Ranunculaceae
زیستگاه: نواحی شرقی مدیترانه- آسیای صغیر- سوریه- ایران
پایداری: گیاهی چندساله (در ایران به صورت یکساله کشت وکار می شود) و نیمه مقاوم به سرما
جنبه زیبایی: گلهایی
زمان گلدهی: روزهای کوتاه و شب های خنک برای تولید گل با کیفیت بالا و کمیت بیشتر بهینه است. روزهای بلند ممکن است نمو اندام گل را تسریع کند اما از کیفیت می کاهد.
نیاز نوری: سایه آفتاب
نیاز آبی: آبیاری متوسط (۳ روز در هفته)
نیاز خاکی: خاک غنی حاصلخیز (ترکیب خاک باغچه و خاکبرگ و مقداری کود دامی)
تکثیر:آلاله بوسيله بذر تكثير می شود، بطوريكه در ماههاي تير و مرداد بذرهاي آلاله را جمع آوري مي كنند و بدون تيمار خاصي آنها را در محل اصلي، كشت ميكنند.همچنین کاشت مستقیم ریشه ژوخه ای در شهریور ماه از روش های دیگر تکثیر گل آلاله است.
بسیار زیبا